İnovasyon sürecini kurmak ve sürdürülebilir kılmak için danışmanlık verdiğimiz firmalar çoğunlukla bu soru ile karşımıza çıkıyorlar: Çalışanlarımızı verdikleri fikir veya yaptıkları kurum içi girişimcilik çalışmaları için ödüllendirmeli miyiz?
Kısa cevabımız evet ancak nasılını gelin beraberce ele alalım.
Öncelikle ödüllendirme mutlaka maddi olmak zorunda da değil ve kurum içi girişimcilik sürecine giren kişilerin vereceği emeğe göre de büyüklüğü değişebilir. Kurumlar genelde fikir yarışmaları yaparak bir değerlendirme sonucunda kazanan kişilere maddi/manevi ödüller vermenin doğru olduğunu düşünüyor ancak fikir dediğimiz şey nihai ürünün sadece %5’i değerindedir. Dolayısıyla asıl değerli olan, problemin üzerine kurulu fikrin nasıl bir iş modeli ile çalışacağı ve bu iş modelinin müşterisi tarafından kabul görüp görmediğidir. Bahsettiğimiz bu süreci baştan sona deneyimlemeyen kişiler, sadece fikir veren kişilere oranla daha motive edici hediyeler ve hatta eğer şirketin böyle bir vizyonu varsa, kurulacak yeni girişimde ortaklığa varan haklar kazanmalıdır.
Yukarıda problemden prototipin müşteri üzerinde doğrulanmasına kadarki süreci deneyimleyen kişiler, nispeten daha büyük ödüller ile motive edilmelidir dedik çünkü müşteri doğrulaması yapılmış bir iş modeli, fikirden çok daha değerlidir. Dolayısıyla sadece maddi ödüller vermek, hem kurum içi girişimcinin motivasyonunu hem de projeye olan inancını azaltır.
Diğer yandan sadece fikir veren kişileri de fazlaca ödüllendirerek, fikir vermenin, iş modeli kurup müşteri doğrulaması yapmaktan daha değerli olduğu düşüncesini arttırabilir. Bu durumda fikir verenlerin diğer inovasyon takım üyelerinden kendilerini üstün gördükleri ve sürecin bir yerinde maalesef ahenkle çalışan takımı bozduklarını gözlemledik. Bunu engellemek için fikir sahibinin de takım üyeleriyle eşit ödüllendirilmesi önemlidir ancak tüm takım olarak problemi doğrulanmış fikrin, çalışan bir iş modeli olduğunu birlikte ispat etmeleri durumunda da ödüllendirmeyi layığı ile yapmak gerekir.
Peki verilecek ödüller neler olabilir?
1) Sadece maddi ödüller: Fikir yarışması sonucunda kazananlara verilebilir. Önerimiz telefon veya hediye çekini geçmeyen ödüllerdir ancak bu metodoloji nihai ürünü desteklememekle birlikte sadece fikir aşamasında kalan fikirlerin değerli olduğu olgusunu da ateşlemektedir. Biz bu durumu çalıştığımız hiçbir firmaya tavsiye etmiyoruz.
2) Sadece manevi ödüller: Kurum içi girişimcilik süreci sonunda, başarılan çıktının seviyesine göre, sertifika, plaket veya madalya gibi simgesel ödüllerdir. Sertifikalar, özellikle dijital geçerliliği olan sertifikalar katılımcı tarafında beğeniyle karşılandığını gördük.
3) Kurulacak girişimden yüzdesel hak tanınması: Sadece fikir verenler için uygulanamaz, baştan sona tüm süreçlerini çalışıp, çalışan bir iş modeli olduğunu müşteri testleriyle kanıtlamış takımların, şirket yönetimi tarafından yatırım yapılarak bir girişime dönüştüğü an bu hak kazanılır. Evet, zorlu bir süreç ancak girişimcilik daha da zor. Girişimcilikte müşteri doğrulamalarından emin olduğunuzda girişimcinin sermaye yatırması gerekirken kurum içi girişimcilikte şirketiniz sizin için harcar. Bu da kurum içi girişimciliğin avantajlarından en önemlisidir.
Buna örnek olarak yürüttüğümüz Zorlu Holding süreci verilebilir. Bu süreçte Zorlu Holding bünyesinden ayrılan arkadaşlarımızın kurduğu şirketlere Vestel Ventures yapısı ile yatırım yapılarak kurum içi girişimcilerin birer girişimciye dönüşmeleri sağlanmıştır. Bence en iyi ödül bu :)
4) Ürün takımının bir parçası olması: Yüzdesel hak verilmesi başlığında da olduğu gibi çalışan iş modelinin doğrulanmasına kadar her şey aynı ancak bu sürecin sonunda bir girişim değil bir ürün ortaya çıkıyor. Bu durumda takımın bu yeni ürün takımında yer alması ve takımın faydalanacağı ek maddi/manevi ödüller verilebilir.
İster kurum içi girişimci veya bağımsız girişimci olun, önemli olan bir problemi bulmak, ona sıkı sıkıya bağlanmak ve çözene kadar da peşini bırakmamaktır. Dolayısıyla fikre değil probleme aşık olmak hangi işi yaparsanız yapın sizi doğru çözüme yönlendirecektir.
Eğer bu tarz konular hakkında daha fazla ilham veren içeriğe ulaşmak istersen Gooinn İnovasyon Bültenine abone olabilirsin. 🚀
Ek olarak bizi sosyal medya hesaplarımızdan takip edebilir veya info@gooinn.co mailinden bizlere her zaman ulaşabilirsiniz.